Του Μπάμπη Παπαδημητρίου
Προκαλούν τον γέλωτα όσοι χρησιμοποιούν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, για να ασκήσουν λυσσαλέα κριτική στο... ΔΝΤ. Αν εμπιστεύονται την Εκθεση Ελέγχου των ανθρώπων του Ταμείου, γιατί δεν εμπιστεύονται τις εκθέσεις των άλλων στελεχών του ίδιου Ταμείου;
Δυστυχώς, οι περισσότεροι επικριτές είναι απλώς εχθρικοί στις εκδηλώσεις της ανοικτής κοινωνίας και της δύναμης που συνοδεύει τη διαφάνεια. Δεν θυμάμαι να υπήρχε «εσωτερικός έλεγχος» στον πραγματικό σοσιαλισμό και γι’ αυτό κατέρρευσε το Γκόσπλαν. Αλλά και στην «Ελλάδα του Αντρέα», δηλαδή στη δεκαετία του ’80, ούτε ανεξάρτητους μηχανισμούς είχαμε ούτε τις διεθνείς εκθέσεις διαβάζαμε, που θα μας είχαν βοηθήσει να καταλάβουμε πόσο γρήγορα βυθιζόμασταν στα χρέη.
Η Εκθεση Ελέγχου αποσκοπεί στη εκτίμηση όσων δεν πήγαν καλά, αναζητεί παραβάσεις των κανόνων και αρχών πολιτικής του Ταμείου αλλά και τα δυνατά σημεία των προγραμμάτων. Όχι μόνον δεν πρόκειται για «μυστική έκθεση», αλλά για έκθεση που γίνεται με σκοπό να προκαλέσει και να τροφοδοτήσει τη δημόσια συζήτηση, από την οποία το Ταμείο ελπίζει να βοηθηθεί στις επόμενες αποστολές του.
Από την άποψη αυτή, η κύρια κριτική που ασκούν οι ανεξάρτητοι εκτιμητές επί της τριετούς παρουσίας του Ταμείου στην Ελλάδα είναι ότι η χώρα μας δεν ξεπέρασε τα προβλήματα που κατέστησαν απαραίτητη την παρέμβασή του. Αντιθέτως, η βύθιση της οικονομίας και της κοινωνίας ήσαν εξαιρετικά μεγάλες. Ενώ το κόστος, κυρίως μεταφρασμένο σε ανεργία και άλλες παρεμφερείς απώλειες εισοδήματος, ήταν πολύ μεγάλο, τα θετικά αποτελέσματα καθυστέρησαν και, κυρίως, δεν είναι ακόμη εξασφαλισμένα για την επαύριο.
Οι παρατηρήσεις των ελεγκτών για τη δουλειά των άλλων ελεγκτών είναι σημαντικές. Δεν ανατρέπουν πάντως την αδήριτη ανάγκη της προσαρμογής που έπρεπε να επιτύχει η Ελλάδα. Ούτε μας λένε ότι υπήρχε τρόπος να γίνουν όλα αυτά χωρίς να προκληθεί μεγάλη ζημιά σε τμήματα της κοινωνίας. Επαναλαμβάνουν, για παράδειγμα, ότι οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές ήσαν, όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε, πολύ χαμηλοί. Για να σημειώσουν όμως το εξής: «Σε κάθε περίπτωση, η βαθύτερη από την αναμενόμενη ύφεση δεν οφειλόταν αποκλειστικά στο δημοσιονομικό σοκ». Ήταν η αδυναμία του ιδιωτικού τομέα να αναλάβει τον πρώτο ρόλο, να αυξήσει την παραγωγικότητα και να βελτιώσει το επενδυτικό κλίμα. Το πρώτο Μνημόνιο έπεσε έξω σε ό,τι αφορά τη θέληση των πολιτικών να συμμαζέψουν το κράτος. Εκτίμησε όμως λάθος και την ικανότητα του ιδιωτικού τομέα να αναλάβει πρωτοβουλίες απέναντι στην κρίση. Άραγε, η διπλή αυτή υστέρηση θα επαναληφθεί στους επόμενους μήνες; Το αντίθετο δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένο!
Προκαλούν τον γέλωτα όσοι χρησιμοποιούν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, για να ασκήσουν λυσσαλέα κριτική στο... ΔΝΤ. Αν εμπιστεύονται την Εκθεση Ελέγχου των ανθρώπων του Ταμείου, γιατί δεν εμπιστεύονται τις εκθέσεις των άλλων στελεχών του ίδιου Ταμείου;
Δυστυχώς, οι περισσότεροι επικριτές είναι απλώς εχθρικοί στις εκδηλώσεις της ανοικτής κοινωνίας και της δύναμης που συνοδεύει τη διαφάνεια. Δεν θυμάμαι να υπήρχε «εσωτερικός έλεγχος» στον πραγματικό σοσιαλισμό και γι’ αυτό κατέρρευσε το Γκόσπλαν. Αλλά και στην «Ελλάδα του Αντρέα», δηλαδή στη δεκαετία του ’80, ούτε ανεξάρτητους μηχανισμούς είχαμε ούτε τις διεθνείς εκθέσεις διαβάζαμε, που θα μας είχαν βοηθήσει να καταλάβουμε πόσο γρήγορα βυθιζόμασταν στα χρέη.
Η Εκθεση Ελέγχου αποσκοπεί στη εκτίμηση όσων δεν πήγαν καλά, αναζητεί παραβάσεις των κανόνων και αρχών πολιτικής του Ταμείου αλλά και τα δυνατά σημεία των προγραμμάτων. Όχι μόνον δεν πρόκειται για «μυστική έκθεση», αλλά για έκθεση που γίνεται με σκοπό να προκαλέσει και να τροφοδοτήσει τη δημόσια συζήτηση, από την οποία το Ταμείο ελπίζει να βοηθηθεί στις επόμενες αποστολές του.
Από την άποψη αυτή, η κύρια κριτική που ασκούν οι ανεξάρτητοι εκτιμητές επί της τριετούς παρουσίας του Ταμείου στην Ελλάδα είναι ότι η χώρα μας δεν ξεπέρασε τα προβλήματα που κατέστησαν απαραίτητη την παρέμβασή του. Αντιθέτως, η βύθιση της οικονομίας και της κοινωνίας ήσαν εξαιρετικά μεγάλες. Ενώ το κόστος, κυρίως μεταφρασμένο σε ανεργία και άλλες παρεμφερείς απώλειες εισοδήματος, ήταν πολύ μεγάλο, τα θετικά αποτελέσματα καθυστέρησαν και, κυρίως, δεν είναι ακόμη εξασφαλισμένα για την επαύριο.
Οι παρατηρήσεις των ελεγκτών για τη δουλειά των άλλων ελεγκτών είναι σημαντικές. Δεν ανατρέπουν πάντως την αδήριτη ανάγκη της προσαρμογής που έπρεπε να επιτύχει η Ελλάδα. Ούτε μας λένε ότι υπήρχε τρόπος να γίνουν όλα αυτά χωρίς να προκληθεί μεγάλη ζημιά σε τμήματα της κοινωνίας. Επαναλαμβάνουν, για παράδειγμα, ότι οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές ήσαν, όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε, πολύ χαμηλοί. Για να σημειώσουν όμως το εξής: «Σε κάθε περίπτωση, η βαθύτερη από την αναμενόμενη ύφεση δεν οφειλόταν αποκλειστικά στο δημοσιονομικό σοκ». Ήταν η αδυναμία του ιδιωτικού τομέα να αναλάβει τον πρώτο ρόλο, να αυξήσει την παραγωγικότητα και να βελτιώσει το επενδυτικό κλίμα. Το πρώτο Μνημόνιο έπεσε έξω σε ό,τι αφορά τη θέληση των πολιτικών να συμμαζέψουν το κράτος. Εκτίμησε όμως λάθος και την ικανότητα του ιδιωτικού τομέα να αναλάβει πρωτοβουλίες απέναντι στην κρίση. Άραγε, η διπλή αυτή υστέρηση θα επαναληφθεί στους επόμενους μήνες; Το αντίθετο δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένο!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου