Σκιές και Φως, της Ανδριανής Στράνη

Αρθρογράφος: 

Ανδριανή Στράνη

 

Τον περασμένο αιώνα δίδασκα σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας. Το σχολείο μου ήταν μια πελώρια ανοικτή αυλή-αγκαλιά για μαθητές και δασκάλους, με αίθουσες φωτεινές και χαρούμενες. Όλα λουσμένα στο φως, χαιρόμουνα τη φωτογραφή του απροσποίητου και της ειλικρίνειας. Ένα σχολείο με όνειρα και οράματα για έναν κόσμο δικαιότερο και ομορφότερο. 

Με την αλλαγή του αιώνα, το νέο millenium έφερε το εσπέριο φως της ευδαιμονίας, της προσμονής του νέου νομίσματος και της αναβίωσης του αρχαίου κάλλους των Ολυμπιακών αγώνων. Για τους προφήτες, ο αιών προμήνυε την αρχή του τέλους. Η αρχική ευφορία του millenium δεν κράτησε για πολύ. Το φως της Δύσης ετοίμαζε για τα καλά τα βαθύ σκοτάδι που δεν θα αργούσε να έρθει. Ο Δημόκριτος και ο Αριστοτέλης αναχώρησαν βιαστικά από τις προσόψεις των μεταλλικών κινητών αξιών και οι χάρτινες πύλες και γέφυρες του νέου νομίσματος μας έδιναν τη σιγουριά και την ασφάλεια της Ευρώπης. Οι ευκάλυπτοι στην αυλή του σχολείου αρρώστησαν, τα κάγκελα και οι σιδεριές χώρισαν σιγά-σιγά τα σχολεία μας, προμήνυμα της απομόνωσης και του επερχόμενου ανταγωνισμού στο πνεύμα του «ολυμπισμού». Τα απόνερα δεν άργησαν να φανούν. Ξαφνικά, σε μια μέρα, από πλούσια καπιταλιστική πρωτεύουσα των Βαλκανίων, μας κάλεσαν να φτωχύνουμε, για να μην πτωχεύσουμε. Στο ηλιόλουστο Καστελόριζο έπεσαν οι πρώτες σκιές πάνω στην πατρίδα. Ακολούθησε το μνημόνιο-μνημόσυνο φέρνοντας μαζί του τις νέες αξίες. Το «σοκ και δέος» του νέου σχολείου στόχευε τους ανυπότακτους και φωτισμένους δασκάλους που αντιστέκονταν στην υποτέλεια και την εξάρτηση της πατρίδας. 

Τα πρώτα δείγματα από την επιχειρούμενη μετάλλαξη του σχολείου έφτασαν στις αυλές και τα γραφεία των «συναδέλφων». Δάσκαλοι αμίλητοι και τρομαγμένοι είχαν κουρνιάσει πίσω από τους υπολογιστές για να κρύψουν τον φόβο τους. Στους διαδρόμους προς τις αίθουσες, στόματα κλειστά, βιαστικές αγχωτικές κινήσεις αποτύπωναν την χαρούμενη εικόνα της καθημερινής ρουτίνας του νέου σχολείου. Οι δάσκαλοι σκυμμένοι και νευρικοί φώναζαν για να ακουστούν, φυσούσαν και ξεφυσούσαν όταν τελείωναν τη δουλειά. Όσοι από αυτούς ύψωναν μια φωνή διαμαρτυρίας φάνταζαν γραφικοί και παράξενοι, απομονωμένοι «δια τον φόβο των Ιουδαίων». 

 

Ο manager του σχολείου, ο επιστάτης του νέου σχολείου εμφανίστηκε στον καιρό του, να φυλάει τα έρμα, δανείζοντας τους φόβους του στους άλλους για να πορεύονται μαζί και χωριστά.

Ο σεβασμός (φόβος) της ιεραρχίας (Ιεράς Αρχής;) εμφανίστηκε στην αξιολόγηση ως απαραίτητος συνοδός και προστάτης του Επιστάτη και του υπηρέτη της Υπηρεσίας. Κάπως έτσι φαίνεται να σχεδιάζεται η μετάλλαξη του σχολείου που ελέγχει και ελέγχεται, αξιολογεί και αξιολογείται, με το ηλεκτρονικό μάτι του σχολείου (e-my school) «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών».

Το νέο σχολείο χτίζεται σιγά, αθόρυβα και σταθερά με μάνατζερ-επίτροπο (όχι σε εκκλησία) και δασκάλους σκιές από τον φόβο της αξιολόγησης, σιωπηλούς, συνένοχους και συνυπεύθυνους για την «πρόοδο» των φτωχών και πεινασμένων μαθητών τους. Ωστόσο, ο Μεγάλος Αδερφός δεν είναι άκαρδος, φροντίζει και για τις σχολικές διακοπές τους, προσαρμοσμένες βέβαια στο νέο ευρωπαϊκό χιονισμένο περιβάλλον. Στην χώρα του ήλιου και της θάλασσας, στο μεσογειακό φως του Αλμπέρ Καμύ, η επιβολή υποχρεωτικών «χειμερινών διακοπών» τύπου «λευκής εβδομάδας» προκαλεί έκπληξη και θαυμασμό.

Η σκιά της Δύσης πέφτει βαριά πάνω στο φως της Μεσογείου. Γυρνώντας από τις διακοπές οι δάσκαλοι του νέου σχολείου έσκυψαν από τον φόβο της καταδίωξης, φοβήθηκαν ακόμα και τη σκιά τους. 

Ακολουθώντας την προκαθορισμένη πορεία, στον οδικό χάρτη του ΟΟΣΑ (2011), κινδυνεύουν να γίνουν και οι ίδιοι σκιές χωρίς ανάστημα και δύναμη, σκιές ειδώλων, άβουλα εκτελεστικά όργανα σε μία κατάσταση ερημίας, ακινησίας, αγωνιστικής απουσίας και στέγνης. Παρόντες απόντες, πίσω από τα κουτάκια και τους «δείκτες» της περίφημης αυτοαξιολόγησης. Το νέο αξιολογημένο-κοστολογημένο σχολείο της αγοράς, ο ορισμός του φοβισμένου-σκιαγμένου δασκάλου, αποτελεί για όλους μια πρόκληση για νέους αγώνες και υπέρβαση του φόβου. Βέβαια, ο φόβος είναι ένα ανθρώπινο συναίσθημα απόλυτα χρήσιμο στους ειδικούς της χειραγώγησης και της ψυχολογίας (τρομοκρατίας) της μάζας. Ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται είναι εάν ο φόβος ταιριάζει στον ελεύθερο και φωτισμένο δάσκαλο. Αυτός ο δάσκαλος, ο παλαιός των ημερών, καλείται να εξέλθει, ως Ελεύθερος Μεσολογγίτης, από το σκοτεινό σπήλαιο του Πλάτωνα στο φως της ημέρας. Ο φωτισμένος δάσκαλος οφείλει να στρέψει το βλέμμα του στο φως και όχι να μείνει καθηλωμένος στις σκιές των ειδώλων του Σπηλαίου. Για να μην βλέπει τον κόσμο μέσα από σκιές, αερικά και φαντάσματα. Είναι Καιρός, γιατί ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, ο δάσκαλος να εξεγερθεί αγωνιζόμενος για την υπεράσπιση της Δημόσιας Παιδείας. Να σταθεί όρθιος, πρόσωπο και όχι σκιά. Γιατί σ’ αυτόν έχει οριστεί να ρίχνει φως στα σκοτάδια του κόσμου. Ο εμπνευσμένος δάσκαλος που έχει συνείδηση της τάξης του και γνώση της Ιστορίας δεν έχει ανάγκη από μετρήσεις και κοστο(αξιο)λογήσεις. 

 

Όταν διδάσκει στην τάξη δικαιώνει τον Ποιητή:

«Λάμψιν έχει όλη φλογώδη

χείλος, μέτωπο, οφθαλμός,

φως το χέρι, φως το πόδι,

κι όλα γύρω σου είναι φως»

 

Ανδριανή Στράνη

Εκπαιδευτικός

2ο Γυμνάσιο Ταύρου «Αθηνά Χατζηεσμέρ»