Ογκώδης άγνοια, κτηνώδης αδιαφορία

  Δημήτρης Δανίκας

Επειδή βρέθηκα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Επειδή προβλήθηκαν εδώ τρεις ελληνικές ταινίες. Επειδή μία εξ αυτών συμμετείχε στο διαγωνιστικό πρόγραμμα. Και επειδή η ένδειξη «Greece» σηματοδοτεί για τους ξένους «νέο ρεύμα», «διαφορετικές προοπτικές» και «αλλιώτικη αισθητική». Γι’ αυτούς και μερικούς άλλους λόγους αποφάσισα να πάρω τα ρίσκα μου. Δηλαδή να με προσπεράσει ο αναγνώστης και να πει «άσε τώρα που θα ασχοληθώ εγώ με τους κουλτουριάρηδες του σινεμά!

Καλύτερα να πάω για φραπέ στην καφετέρια της γειτονιάς». Οι διαπιστώσεις και τα στοιχεία εντελώς απογοητευτικά. Η οικονομική κρίση άρχισε και θα ολοκληρωθεί παρέα με αυτά.
Ένα: Ας υποθέσουμε ότι στο Βερολίνο αντί για φεστιβάλ κινηματογράφου είχε οργανωθεί πασαρέλα καλλιστείων. Ακόμα καλύτερα ότι αντί για κινηματογραφικό φεστιβάλ συμμετείχαν τρεις ελληνικές ομάδες σε κάποιο μεγάλο ποδοσφαιρικό τουρνουά. Το αποτέλεσμα αναμενόμενο και ας πούμε φυσιολογικό: δημοσιεύματα σε πρωτοσέλιδα.

Εξαντλητική τηλεοπτική και ραδιοφωνική κάλυψη. Διαρκής ενημέρωση. Άφθονες συνεντεύξεις. Και ατελείωτο παρασκήνιο. Κάθε Ελληνας θα γνώριζε με το νι και με το σίγμα τα πάντα. Μέχρι και τα σώβρακα των αγωνιζόμενων παικταράδων. Είναι κακό αυτό; Καθόλου. Πρέπει να βουρλίζομαι από ενοχές επειδή μ’ αρέσει το οφθαλμόλουτρο και γουστάρω μπάλα; Μαζί σου. Ε, τότε; Το κακό είναι η μονοδιάστατη κατεύθυνση. Ο πυλώνας «παραγωγής» και εκκόλαψης μονοδιάστατων πολιτών.

Δύο: Σ’ αυτή λοιπόν την υποθετική περίπτωση διεθνών συναντήσεων ομορφιάς και μπάλας, είμαι βέβαιος ότι στη γερμανική πρωτεύουσα θα κατέφθαναν υπουργικά επιτελεία. Να μη σου πω ότι με τηλεγράφημα θα έστελνε τις ευλογίες του και ο Αρχιεπίσκοπος Ελλάδος. Το ξεχάσατε; Συνέβη με τη Eurovision. Όπου η πολιτική και θρησκευτική ηγεσία της χώρας πανηγύριζε για τον θρίαμβο της Έλενας Παπαρίζου. Είναι κακό αυτό; Εξαρτάται. Στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Αγγλία και σε πολλές άλλες χώρες, όλα αυτά είναι συμπτώματα τριτοκοσμικής συμπεριφοράς. Από χώρες λιγούρηδων, στερημένων και απολίτιστων.

Τρία: Ο μέσος Ελληνας βλέπει τις λιγότερες ταινίες. Ενημερώνεται αγοράζοντας λιγότερες εφημερίδες. Επισκέπτεται τα λιγότερα θέατρα. Διαβάζει τα λιγότερα βιβλία. Για παράδειγμα, ο μέσος Γάλλος κόβει τρία και κάτι κινηματογραφικά εισιτήρια ετησίως ενώ ο Έλληνας ούτε ένα. Ο Γάλλος πριμοδοτεί τις δικές του γαλλικές παραγωγές, και μάλιστα πολλές φορές οι εισπράξεις των γαλλικών ταινιών υπερβαίνουν τις αντίστοιχες των χολιγουντιανών. Για τον Γάλλο και όλες τις κυβερνήσεις του η κουλτούρα είναι μία εκ των πρώτων «βιομηχανικών», εξαγώγιμων «προϊόντων» του. Η μαγκιά του. Η Γαλλία, το άσυλο κάθε κατατρεγμένου καλλιτέχνη. Ακόμα και των Αμερικανών.

Όμως αυτές οι «κουλτουριάρικες» ανησυχίες του δεν τον εμποδίζουν καθόλου να επιδίδεται με εξαιρετικά αποτελέσματα τόσο στο ποδόσφαιρο όσο και στη μόδα, στην πασαρέλα και στο παρασκήνιο. Πολυδιάστατοι πολίτες μιας πολυδιάστατης χώρας.

Τέσσερα: Ο Χρήστος Κωνσταντακόπουλος, παραγωγός «κουλτουριάρικων» ελληνικών ταινιών όπως «Το μικρό ψάρι» του Γιάννη Οικονομίδη, είπε όταν ρωτήθηκε για τις φτωχές εισπράξεις αυτών των ταινιών: «Τα τελικά αποτελέσματα είναι θετικά επειδή οι ταινίες αυτές κάνουν καριέρα στο εξωτερικό». Meaning ότι, ενώ ο μέσος Έλληνας περιφρονεί και προσπερνά το δικό του «προϊόν», ο ξένος το εκτιμά, το αγοράζει και το υποστηρίζει. Που πάει να πει, με καθαρά οικονομικούς όρους, ότι τα τελευταία χρόνια το ελληνικό σινεμά όχι μόνο διαπρέπει σε διεθνή φεστιβάλ αλλά και πουλάει στο εξωτερικό. Εμείς περιφρονούμε το δικό μας παιδί. Οι ξένοι όμως υιοθετούν την ελληνική ταινία σαν δικό τους παιδί!

Πέντε: Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που αναφέρονται στη δημιουργία νέων ελληνικών επιχειρήσεων, περίπου το 97% αποτελείται από μικρές μονάδες εστίασης, καφέ, σουβλατζίδικα, κομμωτήρια και φαρμακεία. Είναι επίσης γνωστό ότι, χωρίς τη μαζική εισβολή της πιτσιρικαρίας, ο κινηματογράφος θα είχε εξαφανιστεί ολοσχερώς από προσώπου ελληνικής επικράτειας. Και είναι επίσης γνωστό ότι χωρίς την πλειοψηφική συμμετοχή της γυναίκας, βιβλίο, θέατρο και σινεμαδάκι θα κατέληγαν στην ανυπαρξία!

Για να καταλαβαινόμαστε, αφού ο «μέσος» Έλληνας βολεύεται με καφενείο και μπάλα. Αφού η κουλτούρα είναι έννοια εχθρική. Αφού η σχέση του με την ενημέρωση και την ανάγνωση εξαντλείται στα πρωινάδικα, τα μεσημεριανάδικα και τον ορυμαγδό ωρυόμενων πολιτικών σε τηλεοπτικά παραθύρια. Και αφού η έξοδός του ταυτίζεται με χαβαλέ και με κοψίδια, ε, τότε τι προκοπή μπορεί κάποιος να περιμένει από έναν τέτοιο συρφετό; Μόνο αυτό: Ογκώδης Αγνοια, Κτηνώδης Αδιαφορία!