Η έρημος των διανοουμένων

Αρθρογράφος: 

Γιώργος Καββαδίας

Η ΕΡΗΜΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΩΝ

Σε περιόδους κρίσης δίνεται η δυνατότητα να ξεχωρίζει «η ήρα από το στάρι», να γίνεται πιο καθαρός ο ρόλος των διανοουμένων απομυθοποιώντας τον μύθο περί «σιωπής» τους. Γιατί η αλήθεια είναι ότι οι διανοούμενοι - όσο δύσκολα και αν ορίζονται ως ανομοιογενής κοινωνική κατηγορία - δε σιωπούν. Αντίθετα πολυμιλούν, αρθρογραφούν, υπογράφουν διακηρύξεις, «στολίζουν» τα ψηφοδέλτια των κομμάτων εξουσίας.

Οι περισσότεροι πασχίζουν να «δικαιώσουν» τη σχέση υποταγής και εξάρτησης με την εξουσία και τους μηχανισμούς της. Λειτουργούν ως υπάλληλοι, «οργανικοί» κήρυκες του λόγου και των ιδεών της κυρίαρχης τάξης, χειροκροτητές ενός σαθρού πολιτικού συστήματος, «υμνούνε της πατρίδας το χαμό». Στοιχίζονται με την εξουσία προβάλλοντας το δόγμα «όλοι μαζί τα φάγαμε» στην κατεύθυνση της συλλογικής ενοχοποίησης στηλιτεύοντας συλλήβδην τους εργαζόμενους ως διεφθαρμένους, ενώ ταυτόχρονα αλαζονικά εχθρεύονται τις κινητοποιήσεις τους και  τους κοινωνικούς αγώνες. 

Στρώνουν με την πένα τους και από τα «ψηλά τα παραθύρια» της τηλεόρασης το μονόδρομο της πολιτικής που οδηγεί στα αδιέξοδα της ανεργίας, της φτώχειας και της κοινωνικής εξαθλίωσης. Ταυτόχρονα κηρύσσουν υποκριτικά το «τέλος της εποχής των Μνημονίων», ενώ στη διάρκειά της, όχι μόνο δεν ψέλλισσαν έστω και μια αντιμνημονιακή λέξη, αλλά εκστόμιζαν άπειρες λέξεις και ύμνους για τη «σωτηρία της πατρίδος» από τις μνημονιακές κυβερνήσεις. Έτσι μετατρέπουν τη σκέψη τους σε εμπόρευμα που το πουλούν με τους όρους της αγοράς απολαμβάνοντας χρήματα, δημοσιότητα και αξιώματα

Υπάρχουν, όμως, και οι περιθωριοποιημένοι από την εξουσία διανοούμενοι, οι εξόριστοι από την πλειονότητα των ΜΜΕ, που με τη γνώση και την κριτική σκέψη θέτουν υπό αμφισβήτηση τις κυρίαρχες ιδέες λειτουργώντας ως «κριτική συνείδηση» της κοινωνίας. Είναι αυτοί που υφίστανται το λεκτικό λιντσάρισμα και την ψυχολογική βία, όταν αντικρούουν τη δογματική βεβαιότητα για το μονόδρομο των Μνημονίων και της κυρίαρχης πολιτικής. Γιατί οι διανοούμενοι έχουν χρέος να διαφυλάξουν τα πνευματικά και κοινωνικά αγαθά αντιστεκόμενοι σε κάθε σύστημα αδικίας και εκμετάλλευσης. Οφείλουν να λένε «τα σύκα: σύκα, και τη σκάφη: σκάφη» αποκαλύπτοντας την αλήθεια και αφυπνίζοντας συνειδήσεις. Πολύ περισσότερο χρέος τους είναι όχι μόνο να στοχάζονται, αλλά να δρουν υπέρ των αδικημένων και καταπιεσμένων. Και στο σημείο αυτό η συμβολή τους είναι καθοριστική όχι μόνο για να ερμηνεύσουμε τον κόσμο, αλλά για να τον αλλάξουμε.

*Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της Σ.Ε. του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» και άρθρογραφος στο «ΕΘΝΟΣ»