Κόβουν σχολεία, εκπαιδευτικούς και ... μαθητές

Του Χρήστου Κάτσικα

Τη Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου θα ξεκινήσουν τα μαθήματα του νέου σχολικού έτους, σύμφωνα με το σχέδιο της υπουργικής απόφασης που αναμένεται να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Παράλληλα, στο ΦΕΚ προβλέπεται ότι θα καταργηθούν 15 Δημοτικά ενώ ιδρύονται μόλις 5. Επίσης, προβλέπεται η κατάργηση 30 Νηπιαγωγείων και η ίδρυση μόλις 12, αριθμός που είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες, αν σκεφτεί κάποιος ότι πολλά προνήπια μένουν κάθε χρόνο εκτός Νηπιαγωγείων.

Αυτό σημαίνει με απλά μαθηματικά ότι συρρικνώνεται για ακόμη μια χρονιά η πρωτοβάθμια εκπαίδευση με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους μικρούς μαθητές και τις οικογένειές τους (ογκώδη, απρόσωπα σχολεία, μεγαλώνει η απόσταση από το σπίτι κ.λπ.) αλλά και για το εκπαιδευτικό προσωπικό. Το ισοζύγιο των συγχωνεύσεων, καταργήσεων, υποβιβασμών σε σχέση με τις ιδρύσεις – προαγωγές είναι η απώλεια 195 οργανικών θέσεων δασκάλων και νηπιαγωγών.

Κι αν τα πράγματα έχουν ξεκαθαρίσει με την πρωτοβάθμια εκπαίδευση με τη δημοσίευση του ΦΕΚ, καθόλου το ίδιο δεν ισχύει με τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σε προεκλογικό δημοσίευμα φιλοκυβερνητικής εφημερίδας αναφερόταν ένας αριθμός συγχωνεύσεων Γυμνασίων, Λυκείων και ΕΠΑΛ και ένας σημαντικά μικρότερος αριθμός ιδρύσεων.

Ωστόσο, λόγω του γεγονότος ότι επρόκειτο για δημοσίευμα «χρωματισμένο» από την προεκλογική περίοδο, υπάρχει μεγάλη ανησυχία στους καθηγητές για τον πραγματικό αριθμό συγχωνεύσεων σχολικών μονάδων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Και αυτό, όχι μόνο γιατί στον κρατικό προϋπολογισμό του 2014 γίνεται αναφορά για εξαφάνιση από το εκπαιδευτικό τοπίο περισσότερων από 1.600 σχολικών μονάδων, αλλά και γιατί δεν έχει ανακοινωθεί τίποτε επίσημα από τη μεριά του υπουργείου Παιδείας και βεβαίως δεν υπάρχει αναφορά στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Για να πάρει κάποιος μια γεύση για τις πραγματικές προθέσεις του υπουργείου Παιδείας για τη νέα σχολική χρονιά, δεν έχει παρά να διαβάσει την καταγγελία του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. «Γ. Σεφέρης» για το «μάθημα κυβερνητικής πολιτικής» που έκανε η Διεύθυνση της Β’ Αθήνας στους διευθυντές των σχολείων εν όψει της νέας σχολικής χρονιάς. Σύμφωνα λοιπόν με την καταγγελία των δασκάλων – νηπιαγωγών, ο προϊστάμενος της Β’ Αθήνας είπε περίπου τα εξής:

1 «Το ολοήμερο πάει περίπατο για την επόμενη χρονιά εξαιτίας της τρόικας». Μπορεί η εγκύκλιος του υπουργείου να λέει ότι με 15 εγγραφές θα λειτουργήσει ολοήμερο. Αλλά επειδή (είπε) «αυτό δεν πρόκειται να υλοποιηθεί, γι’ αυτό οι διευθυντές των σχολείων πρέπει να αποθαρρύνουν με πολλή προσοχή τους γονείς από το να γράψουν τα παιδιά τους». Για να μη φανεί ότι δεν θα λειτουργήσει με εντολή του υπουργείου, αλλά σαν αδυναμία να συμπληρωθεί ο αριθμός των 15 μαθητών.

2 Προανήγγειλε νέες συμπτύξεις τμημάτων, νέες πιέσεις για ασφυκτικά γεμάτα τμήματα και υποχρεωτικές μετακινήσεις μαθητών και εκπαιδευτικών (χώρια οι συγχωνεύσεις).

3 «Οι ειδικότητες δεν θα έρθουν νωρίς την επόμενη χρονιά» (όπως… «υποπτεύεται»).

Συνταξιοδοτήσεις και διορισμοί

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει, αφενός, μεγάλη μείωση του αριθμού των εκπαιδευτικών, αφετέρου δραματική αλλαγή στις εργασιακές σχέσεις, καθώς, πέρα από την αύξηση του ωραρίου που έγινε το 2013, οι εκπαιδευτικοί, στη συντριπτική τους πλειονότητα, έχουν φορτωθεί εξωεκπαιδευτικές ευθύνες (καθήκοντα γραμματέα, φύλακα κ.λπ.), οι οποίες, μαζί με τις γραφειοκρατικές ευθύνες, έχουν αλλάξει το κλίμα στα σχολεία.

Παράλληλα, ένα μεγάλο τμήμα των εκπαιδευτικών «γυροφέρνει» σε 2, 3, 4 ακόμη και 5 σχολεία με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για τη λειτουργία των σχολείων όσο και για την ψυχοσωματική υγεία των εκπαιδευτικών.

Ωστόσο, φέτος διαμορφώθηκε αθέατα και μια νέα κατάσταση μέσα στα σχολεία που αφορούσε τις σχέσεις εργασίας ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, ο συνολικός αριθμός αναπληρωτών στην πρωτοβάθμια έφτασε φέτος τους 7.948, ενώ σε δομές της ειδικής αγωγής προσλήφθηκαν 2.981 εκπαιδευτικοί.

Αντίστοιχα, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ο αριθμός των αναπληρωτών έφτασε τους 2.091, ενώ άλλοι 1.516 ήταν οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής και πάνω από 1.500 οι ωρομίσθιοι στην ενισχυτική διδασκαλία. Αυτό σημαίνει ότι πάνω από 16.000 εκπαιδευτικοί βρέθηκαν με ελαστικές σχέσεις εργασίας στις σχολικές μονάδες, οι περισσότεροι εκ των οποίων κάλυψαν οργανικά κενά.

Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί που προσλήφθηκαν φέτος (περίπου 85%) προσλήφθηκαν μέσω ΕΣΠΑ, με εργασιακά δικαιώματα διαφορετικά από εκείνα των συναδέλφων τους που προσλήφθηκαν με δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού και βεβαίως πολύ διαφορετικά από εκείνα των μόνιμων εκπαιδευτικών.

Η εξέλιξη αυτή δεν είναι ευκαιριακή και τυχαία, αλλά έχει σχέδιο και κατεύθυνση. Είναι μια μορφή «πληρωμένης οδηγίας» με στόχο τη σταδιακή αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων των μόνιμων εκπαιδευτικών. Γιατί βεβαίως αυτοί βρίσκονται στο στόχαστρο του υπουργείου Παιδείας. Ποιος είναι ο στόχος;

Πρώτον, με τις διαφορετικές εργασιακές σχέσεις στον ίδιο χώρο να παγιωθούν σταδιακά οι χειρότερες για όλους ως φυσικό γεγονός.

Δεύτερον, με το τέλος του ΕΣΠΑ, και αφού έχει γίνει η «βρόμικη δουλειά», με ένα νέο «τέντωμα» του ωραρίου των εκπαιδευτικών, με μείωση των σχολικών μονάδων (μέσω των νέων συγχωνεύσεων αλλά και του εξοστρακισμού χιλιάδων μαθητών από Λύκεια και ΕΠΑΛ) και με τη γενίκευση της «κινητικότητας» να μειωθούν οι εκπαιδευτικοί που απαιτούνται για τη λειτουργία των σχολείων.

Εάν λάβουμε υπόψη ότι και φέτος για τέταρτη χρονιά οι διορισμοί δεν θα καλύψουν ούτε το 5% των αποχωρήσεων – συνταξιοδοτήσεων, μπορούμε εύκολα να αναλογιστούμε τους όρους λειτουργίας των σχολικών μονάδων τη νέα σχολική χρονιά.

Αποκαλυπτική για τις πραγματικές προθέσεις είναι η απόφαση κατανομής των 4,5 δισ. ευρώ (προϋπολογισμός για το 2014) για το υπουργείο Παιδείας και ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα όσα αναφέρονται στις πιστώσεις για τους αναπληρωτές το 2014. Για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση για την πρόσληψη αναπληρωτών εκπαιδευτικών προβλέπονται 15 εκατ. ευρώ ενώ το 2013 προβλέπονταν 58 εκατ. ευρώ. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση προβλέπονται αντίστοιχα 10 εκατ. ευρώ ενώ το 2013 προβλέπονταν 40 εκατ. ευρώ.