Όλα τα μπουμπούκια ανθίζουν στο Χάρβαρντ

Τζίνα Πολίτη

Αφορμή για το άρθρο μού έδωσε η πρόσφατη ομιλία του υπουργού Υγείας κ. Άδωνι Γεωργιάδη στο Χάρβαρντ,i καθώς και συνέντευξή του όπου εκφράζει το παράπονο: «Στην Ελλάδα ακούω μόνο ύβρεις, κατάρες, κριτικές και γκρίνια», ενώ «με το που πάω σε οποιοδήποτε διεθνές φόρουμ όλοι οι ξένοι αρχίζουν τους ύμνους και τα μπράβο που τολμήσαμε». «Μην πολεμάτε τις μεταρρυθμίσεις»,  (Εφημερίδα των Συντακτών, 24.3.2014).

Αναρωτιέμαι αν κατά την επίσκεψή του ο κ. υπουργός είχε την ευκαιρία να λάβει γνώση των αποτελεσμάτων της «μεταρρύθμισης» της δεκαετίας του 1990 στα αμερικανικά πανεπιστήμια, με στόχο την άμεση σύνδεση των σπουδών και της έρευνας με τις ανάγκες της αγοράς. Και, δεύτερον, αν διαπίστωσε ότι η διαπλοκή μεταξύ φαρμακευτικών και άλλων περί τα ιατρικά εταιρειών με νοσοκομειακούς γιατρούς και πανεπιστημιακούς δεν είναι φαινόμενο των «ανήθικων», «διεφθαρμένων» Ελλήνων, αλλά εισαγόμενη από την υπερδύναμη πρακτική.

Αναρωτιέμαι επίσης αν τυχόν διαπίστωσε την οργή ενός ισχυρού φοιτητικού κινήματος, το οποίο οργανώθηκε όταν αποκαλύφτηκαν τα τεράστια σκάνδαλα χρηματισμού και διαπλοκής μελών της Ιατρικής του Χάρβαρντ --και όχι μόνο-- με φαρμακευτικές και άλλες εταιρείες, που καταπατούσαν ανενδοίαστα τις θεσπισμένες από τις πανεπιστημιακές αρχές δεσμεύσεις σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων!

Τα σκάνδαλα έλαβαν τέτοιες διαστάσεις, ώστε το 2011 ο αμερικανικός Σύλλογος Αποφοίτων Ιατρικών Σπουδών αξιολόγησε την Ιατρική του Χάρβαρντ με F (δηλαδή μηδέν). Σε ένα διαφωτιστικό άρθρο των Νew York Times (2.3.2009) αναφέρεται η εμπειρία ενός πρωτοετούς: Σε κάποιο μάθημα φαρμακολογίας, ο καθηγητής που ανέλυε τις θετικές συνέπειες ενός χαπιού για τη χοληστερόλη, ειρωνεύτηκε έναν φοιτητή ο οποίος ρώτησε για τις τυχόν παρενέργειές του! Ανέτρεξε λοιπόν στο διαδίκτυο όπου ανακάλυψε ότι ο εν λόγω, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης στην Ιατρική Σχολή, καθηγητής ήταν έμμισθος σύμβουλος διαφόρων φαρμακευτικών, μεταξύ των οποίων και πέντε που κατασκεύαζαν χάπια για τη χοληστερόλη!

Στη βάση τέτοιων αποκαλυπτικών στοιχείων, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες απαίτησαν όλοι οι διδάσκοντες να αποκαλύψουν τις τυχόν διασυνδέσεις τους με φαρμακευτικές και άλλες ιατρικές βιομηχανίες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα καθηγητή ο οποίος ομολόγησε ότι συναλλασσόταν με 47 εταιρείες.

Είναι πρόδηλο ότι η «μεταρρύθμιση» της ανώτατης εκπαίδευσης είχε κύριο στόχο την εμπορευματοποίηση όχι μόνο της Ιατρικής αλλά και άλλων συναφών με τα συμφέροντα της αγοράς επιστημών, και τη σταδιακή υποβάθμιση των ανθρωπιστικών σπουδών. Όπως υποστηρίζει η καθηγήτρια της Ιατρικής Marcia Angell, αυτή η μορφή χρηματοδότησης των πανεπιστημίων πρέπει να απαγορευτεί ώστε να μην συνάπτονται «φαουστικές συναλλαγές» με φαρμακευτικές και άλλες εταιρείες, να μην καθοδηγείται η διδασκαλία και η έρευνα από τα συμφέροντα της αγοράς (The Truth about Drug Companies, New York, Random House, 2004). Ας δούμε δύο εντυπωσιακά παραδείγματα αγαστής συνεργασίας μεταξύ ακαδημαϊκής γνώσης και αγοράς.

Στις 8 Ιουνίου 2008, δημοσιεύτηκε στους New York Times μια συγκλονιστική είδηση που αφορούσε τον παγκοσμίου φήμης καθηγητή παιδοψυχιατρικής της Ιατρικής του Χάρβαρντ Joseph Biederman. Η μεν επιστημονική έρευνα του εν λόγω καθηγητή είχε οδηγήσει σε εκτίναξη την κατανάλωση ενός ισχυρού φαρμάκου κατά της σχιζοειδούς διαταραχής σε παιδιά και εφήβους, ενώ η εισαγγελική έρευνα αποκάλυψε ότι ως σύμβουλος φαρμακευτικών εταιρειών που παρήγαγαν ψυχοφάρμακα είχε εισπράξει τα έτη 2000-2007 αμοιβές 1,6 εκ. δολαρίων! Χάρη στη φήμη που έχαιρε ο καθηγητής, «ο αριθμός των παιδιών και εφήβων που νοσηλεύτηκαν στην Αμερική για σχιζοφρενική διαταραχή αυξήθηκε κατά 40% τα έτη 1994-2003! Ο εντυπωσιακός αριθμός διαγνώσεων αυτής της διαταραχής, κατέστησε τα παιδιά μέρος του ταχύτερα αυξανόμενου μεριδίου των 11,5 δισ. δολαρίων στην αγορά των ψυχοφαρμάκων»! (Bloomberg News, 4.9.2007).

Στην Αυγή δημοσιεύτηκε πρόσφτα η είδηση ότι βρίσκονται «αντιμέτωπα με κακουργηματικές κατηγορίες για απάτη, δωροδοκία και ξέπλυμα μαύρου χρήματος, τριάντα πρόσωπα που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση με τα υπερκοστολογημένα ορθοπεδικά υλικά της εταιρείας DePuy» (1.4.2014). Τι σύμπτωση! Τον Νοέμβριο του 2007 αποκαλύφθηκε στη Βοστόνη ένα τεράστιο σκάνδαλο διαπλοκής ανάμεσα σε πέντε εταιρείες κατασκευής ορθοπεδικών, της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ και δύο συνδεδεμένων με αυτήν νοσοκομείων. Όπως αποκάλυψε η εταιρεία DePuy, «oι καθηγητές της Σχολής Richard D. Scott και Thomas S. Thornhill ήσαν οι καλύτερα αμειβόμενοι σύμβουλοι της εταιρείας, έχοντας λάβει για τις υπηρεσίες τους, το 2007, 6,7 εκατομμύρια δολάρια ο καθείς» (The Heights, τόμ. LXXXVIII, τχ. 42, 8.11. 2007)

Και εις ανώτερα! Αυτά προκύπτουν από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις «εξυγίανσης» που επιφέρουν, πάντα καθυστερημένα στην Ελλάδα, οι νόμοι Διαμαντοπούλου (για τα «δημόσια» πανεπιστήμια) και Γεωργιάδη (για το «δημόσιο» σύστημα Υγείας). Δεν είναι να απορεί κανείς λοιπόν για τα «μπράβο» που εισπράττει ο κ. Γεωργιάδης στα διεθνή φόρα ούτε χρειάζεται πολλή σκέψη για να ανακαλύψει κανείς ποια συμφέρονται εξυπηρετούν αυτοί που τον επαινούν!

i Η επίσκεψη διαφημίστηκε δεόντως στα ΜΜΕ και από τον ίδιο τον κ. υπουργό στα τηλεπαράθυρα. Ωστόσο, άμα τη επιστροφή του από τις ΗΠΑ δεν μάθαμε απολύτως τίποτα περί επισκέψεως αυτής. Γιατί άραγε; Δέχτηκε και εκεί «επαίνους» και από ποιους άραγε;