Εγκληματικό λάθος

Του Αλέξη Παπαχελά

Υπάρχει ένα έργο που το έχω δει να ανεβαίνει πολλές φορές, με καταστροφικά αποτελέσματα για τη χώρα. Εχει να κάνει με το πώς η εκάστοτε αντιπολίτευση εγκλωβίζεται σε ακραίες θέσεις ή καταγγελίες για διάφορες υποθέσεις, κάνοντας ζημιά και στη χώρα αλλά και στη δυνατότητά της να κυβερνήσει όταν έρθει στην εξουσία. Η πρόσφατη πολιτική ιστορία μας έχει πολλά τέτοια παραδείγματα.
Το ΠΑΣΟΚ, φερ’ ειπείν, είχε εγκλωβισθεί στην υπόθεση της κινεζικής επένδυσης στο λιμάνι. Κατέβηκε στον Πειραιά διαδηλώνοντας εναντίον της ιδιωτικοποίησης μέρους του λιμανιού, ενώ προεκλογικά άρχισε να πετάει διάφορες «ρουκέτες» περί επαναδιαπραγμάτευσης της συμφωνίας. Σε οιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα θα εθεωρείτο τρελό, ένα «συστημικό» κόμμα να αμφισβητεί τη συνέχεια του κράτους. Ειδικά, μάλιστα, όταν πρόκειται για μια συμφωνία που αφορά την Ελλάδα και μια σημαντική υπερδύναμη με εξαιρετικές διαθέσεις έναντι της χώρας μας. Και όμως... Χρειάστηκε μεγάλη μαεστρία, μεσολάβησαν ομηρικοί καβγάδες μέχρι το ΠΑΣΟΚ, ως κυβέρνηση πλέον, να καταλάβει ότι θα ήταν εγκληματικό λάθος να αμφισβητήσει την κινεζική επένδυση.
Αν ψάξουμε να δούμε τι είχε διαμειφθεί πίσω από κλειστές πόρτες, είμαι σίγουρος ότι η όλη συζήτηση είχε να κάνει με καθαρά κομματικά κριτήρια: «Πρόεδρε, αν δεν πάρουμε κάθετη θέση θα χάσουμε τους συνδικαλιστές στο λιμάνι». «Πρόεδρε, αν δεν κάνουμε εμείς φασαρία θα κερδίσουν το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ».
Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να αυτοεγκλωβίζεται σε διάφορες ακραίες απόψεις, καθώς υιοθετεί ισοπεδωτικές θέσεις για τις ιδιωτικοποιήσεις και τις περισσότερες μεγάλες επενδύσεις. Είμαι σίγουρος ότι πίσω από κλειστές πόρτες θα έχουν γίνει ή θα γίνονται και σήμερα συζητήσεις για το αν «πρέπει να βάλουμε λίγο νερό στο κρασί μας» ή ακόμη και «αν θα έπρεπε να ξαναδούμε την Α ή τη Β επένδυση». Και είμαι εξίσου σίγουρος πως οι αντιδράσεις θα είναι βίαιες, όσο και προβλέψιμες: «Θα μας πουν ότι ξεπουληθήκαμε». «Αν θέλετε να στείλετε τον κόσμο στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ ή το ΚΚΕ κάντε ό,τι νομίζετε...». Εύλογα μάλιστα ρωτούν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ: «Αν ο Παπανδρέου, που ήταν απολύτως συστημικός, κατέβαινε στο λιμάνι, τι θέλετε να κάνουμε εμείς;». Αντιλαμβανόμαστε όλοι τις δυσκολίες ενός ηγέτη και ενός κόμματος που βρέθηκαν ξαφνικά στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και προέρχονται από μια εξαιρετικά ριζοσπαστική και αντισυστημική πολιτική κουλτούρα. Είδαμε, άλλωστε, πως με τις πρώτες επαφές με «τα θηρία» στο Βερολίνο ή στην Ουάσιγκτον άρχισαν οι τριβές και οι εκρήξεις.
Το χειρότερο είναι πως έχει δημιουργηθεί ένα γενικευμένο κλίμα απόρριψης των πάντων, ακραίου χουλιγκανισμού και αποθέωσης σε κάθε τι το «αντισυστημικό». Ολοι μαζί το φτιάξαμε αυτό το κλίμα, πολιτικοί, μέσα ενημέρωσης, μια επιχειρηματική τάξη που δεν προσφέρει τίποτα σε ένα νέο εθνικό αφήγημα. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά τοξικό κλίμα που ωθεί τους πάντες σε ακραίες και ημιχουλιγκανικές συμπεριφορές. Δεν είναι βεβαίως εύκολο, και το βλέπω, να ζητάς λογική, μετριοπάθεια και υπευθυνότητα όταν μιλάς με ένα αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού που πιστεύει ότι δεν έχει τίποτα να χάσει ακόμη και αν φύγουμε από το ευρώ και η χώρα χρεοκοπήσει ανεξέλεγκτα.
Από την άλλη, σκέφτομαι με τρόμο ένα σενάριο που περνάει από το μυαλό πολλών: τον κ. Τσίπρα να επιστρέφει από τις Βρυξέλλες, ως επικεφαλής μιας αντιμνημονιακής κυβέρνησης, να εξηγεί ότι δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια χειρισμών έναντι της τρόικας και να επιχειρεί να διασώσει όποια επένδυση βρίσκεται σε εξέλιξη εκείνη την ώρα. Πού θα πάει τότε η αντισυστημική οργή, πού και πώς θα ξεσπάσει;